Tiểu Thử

Tiết khí thứ 11 trong 24 tiết khí, khi Mặt Trời di chuyển đến đường hoàng kinh 105°.
Tiểu là nhỏ bé, Thử là nắng nóng, tiết trời oi bức nhưng thời điểm nóng nhất vẫn chưa thật sự tới, nên tiết khí có tên là Tiểu Thử. Thời điểm này, không gì tốt hơn một chuyến đi xa để cho mình một khoảng không mát lành giữa mùa hạ.
nóng và nhiệt, mà nhiệt cũng phân thành đại và tiểu, đầu tháng là tiểu, giữa tháng là đại, lúc này nhiệt khí vẫn tiểu”. Sách “Quần phương phổ” viết: “Thời tiết nóng đến tiểu thử vẫn chưa đến cực điểm”, lúc này nhiệt độ tăng lên nên rất nóng nực, nhưng vẫn chưa đến cực điểm”.

Lập Thu

Lập thu là tiết khí bắt đầu mùa thu. Tiết bắt đầu vào khoảng ngày 7 hoặc ngày 8 tháng 8 (dương lịch), khi Mặt Trời di chuyển đến đường hoàng kinh 135°. Sách *Nguyệt lệnh thất thập nhị hậu tập giải* viết: “Lập thu là tiết tháng 7, lập là kiến lập. Mùa thu (秋) cũng là thu lại (揪), vạn vật đến lúc đó đã thu lại”.

Lập thu thông thường biểu thị cái nóng nực của mùa hè sắp qua đi và mùa thu sắp đến. Sau tiết lập thu, mỗi lần có mưa thì thời tiết lại mát mẻ, vì thế mà có câu “nhất trường thu vũ nhất trường hàn” (mỗi trận mưa thu là một đợt lạnh).
Bộ sách *Tứ dân nguyệt lệnh* đồ sộ thời Đông Hán có viết: “Triêu lập thu, lãnh sưu sưu; dạ lập thu, nhiệt đáo đầu” (sáng lập thu, lạnh hiu hiu; tối lập thu, nóng đến đầu).

Xử Thử

Xử thử là tiết khí thứ 14 trong 24 tiết khí; bắt đầu vào khoảng ngày 23 hoặc ngày 24 tháng 8 (dương lịch), khi Mặt Trời di chuyển đến đường hoàng kinh 150°.
xử nghĩa là dừng, khí nóng lúc này đã ngừng”. “Xử” có ý là ẩn giấu, ngừng hẳn, “xử thử” biểu thị những ngày nóng nực của mùa hạ sắp kết thúc rồi.

Sau tiết xử thử, khí nóng tuy dần dần tiêu mất, nhưng trời vẫn còn nóng. Cho nên có câu “Thu lão hổ, độc như hổ” (nắng gắt cuối thu độc như hổ, lão hổ nghĩa là nắng gắt); vẫn còn 18 ngày nóng đổ mồ hôi như tắm, sau đó nhiệt độ sẽ dần dần hạ thấp.

Hạ Chí

Hạ chí là tiết khí thứ 10 trong 24 tiết khí. Chí có nghĩa là cực, ngày hạ chí là ngày có đường đi của mặt trời dài nhất. bắc bán cầu ngày dài nhất, đêm ngắn nhất, thời tiết bắt đầu nóng nực. Thông thường mỗi năm tiết hạ chí bắt đầu vào khoảng ngày 21 tháng 6 (dương lịch), khi Mặt Trời di chuyển đến đường hoàng kinh 90°.

Kinh Trập

Tiết Kinh Trập – 惊蛰( jīng zhé )(05-06/03) thuộc tiết khí mùa Xuân, thứ 3 sau tiết Vũ Thủy và trước tiết Xuân Phân. Khi Mặt Trời ở vào kinh độ 345.

Các loài côn trùng không ăn không uống bất động, ngủ đông dưới đất, gọi là “Trập”, tới thời điểm tiết trời ấm, những tiếng sấm xuân như một tiếng báo thức của trời đất xuất hiện, làm vạn vật bừng tỉnh, xưng là “Kinh”. Vì thế, Kinh Trập có nghĩa là sự tỉnh giấc của các loài công trùng sâu bọ sau một thời gian dài, chuyển tới mùa sinh sôi nảy nở. Vậy nên, tiết Kinh Trập còn hay gọi là tiết sâu nở.

Sấm xuân là điềm báo đáng chú ý nhất trong tiết Kinh trập. Theo một đúc kết của người xưa: “Nếu sấm sét của mùa xuân đến trước thời điểm tiết Kinh trập thức tỉnh côn trùng, thì năm đó thời tiết sẽ bất thường”.

Tiết Kinh Trập đánh dấu mốc quan trọng trong chu kỳ sinh học hàng năm, thời kỳ dương khí tươi mát, động vật thay lông đổi xác, thực vật ươm mầm nảy chồi, cảnh xuân tươi tốt, nên có ý nghĩa đặc biệt với người nông dân.

Ngoài thiên nhiên cá sẽ bơi từ vùng nước sâu đến vùng nước nông để kiếm thức ăn và sinh sản, các côn trùng, sâu bọ sẽ tỉnh giấc để kiếm ăn, rắn cũng sẽ thức dậy và bắt đầu săn mồi. Thời cổ đại có câu: Vạn vật xuất tự chấn, tức chấn động là điểm khởi đầu cho mọi thứ và tiết Kinh Trập chính là điểm chấn của đầu năm, là thời điểm dương khí thịnh hơn, mọi người cần ăn nhiều đồ mát để tránh bị nóng, giúp cân bằng cơ thể.

Xuân Phân

Tiết Xuân phân thuộc các tiết khí mùa xuân trong 24 tiết khí. Theo dương lịch, tiết Xuân phân bắt đầu từ ngày 20/3 (hoặc 21/3) – ngay khi kết thúc tiết Kinh trập. Kết thúc vào 3/4 (hoặc 4/4) và sau đó chuyển sang tiết Thanh minh. Vào thời điểm này, mặt trời ở vị trí gần xích đạo nhất.

Thanh Minh

Thanh minh là tiết khí thứ 05 trong 24 tiết khí, tiết thanh minh bắt đầu vào khoảng ngày 4 hoặc ngày 5 tháng 4 (dương lịch) hàng năm, khi mặt trời di chuyển đến đường hoàng kinh 15°.

Thanh là khí trong, minh là sáng sửa. Tiết thanh minh nghĩa là khi trời mát mẻ quang đãng.

Cốc Vũ

Tiết khí thứ 6 trong 24 tiết khí, Cốc Vũ bắt đầu vào khoảng ngày 20 hoặc ngày 21 tháng 4 dương lịch.

“Cốc” trong từ hạt ngũ cốc, “Vũ” nghĩa là mưa.
Báo hiệu đã đến cuối xuân, những cơn mưa này tốt cho các loại cây cối đặc biệt là cây ngũ cốc(khác với mưa của tiết Vũ thủy như những hạt bụi li ti hoặc hạt bột)