“Hán học đường kinh giải” trong “Tam lễ nghĩa tông” của Thôi Linh Ân viết: “Hạ chí là tiết giữa mùa hạ, chí có ba nghĩa, một là khí dương lên đến chí cực, hai là khí âm bắt đầu sinh, ba là mặt trời ở cực bắc, vì thế mới gọi là chí”. Ngày hạ chí mặt trời ở vị trí cao nhất trên bầu trời, ánh sáng gần như chiếu thẳng tới cực bắc, ngày ở bắc bán cầu dài nhất, đêm ngắn nhất; sau ngày hạ chí, ánh mặt trời dần chuyển vị trí đến nam bán cầu, ngày bắt đầu ngày một ngắn đi.
Đặc điểm của ngày Hạ chí Thời tiết nóng bức
Đây là ngày mà toàn bộ Bắc bán cầu sẽ nghiêng về phía Mặt trời nên thời tiết được cho là nóng nhất trong năm. Gió Tín phong và gió Mậu dịch hoạt động mạnh mẽ trên biển nên thường tạo nên sự ngưng tụ của hơi nước, dẫn đến mưa lớn kéo dài, bão lũ, thiên tai.
Ngày dài nhất trong năm
Hạ chí là ngày mà khoảng thời gian có ánh sáng mặt trời dài nhất trong năm, vì vậy bạn sẽ có cảm giác như ngày dài hơn.
Vạn vật sinh trưởng
Nhiệt độ nóng ẩm, tạo điều kiện cho các loài động thực vật phát triển, nguồn thức ăn dồi dào.
Con người dễ mắc bệnh
Thời điểm vi sinh vật, vi khuẩn sinh sôi mạnh, có thể gây hại lớn cho con người. Thời tiết thay đổi thất thường dễ khiến chúng ta nhiễm các bệnh như cảm cúm, say nắng, cảm lạnh, sốt xuất huyết, sốt rét, ô nhiễm môi trường… Do đó, chúng ta cần chủ động phòng tránh bệnh.
Ngày Hạ chí theo phong thủy
Ngày Hạ chí thuộc tháng 5 Âm lịch là tháng Ngọ, ứng với quẻ Ly ở phương Nam, nhiệt độ, ánh sáng cao tạo nên những mặt lợi hại khác nhau đối với cuộc sống con người. Một số biện giải dưới đây về ngày Hạ chí chỉ mang tính tham khảo và chiêm nghiệm:
Những người sinh trong tháng này Hỏa khí rất thịnh nên tính cách khá nhiệt tình, nhanh nhẹn, hoạt bát, linh lợi, sáng suốt, lễ phép, coi trọng nền nếp, quy tắc ứng xử, tác phong mau lẹ. Tuy nhiên, họ cũng khá nóng nảy, vội vã, hấp tấp, đa sầu, đa cảm, khó kiềm chế cảm xúc của bản thân.
Về mặt sức khỏe, do Hỏa khí thịnh vượng, thời tiết có những biến động phức tạp nên cần lưu ý các bệnh về máu huyết như cao huyết áp, đột quỵ, tai biến, tim mạch, sốt xuất huyết, sốt vi rút, bị cảm.
Nên tránh bị mưa, buổi sáng nên đi làm sớm, tranh thủ lúc mát trời, nghỉ sớm, buổi chiều đi làm muộn, nghỉ muộn. Nên giảm lượng dầu, mỡ, muối trong thực phẩm, hạn chế các chất kích thích hay đồ cay nóng, nên tăng cường uống nước, sử dụng thực phẩm tính mát để điều hòa cơ thể. Tránh tình trạng thay đổi nhiệt độ đột ngột (đang nóng tắm nước lạnh, đang ở phòng điều hòa ra ngoài môi trường, hay đang ở ngoài trời nóng vào phóng máy lạnh, dễ bị sốc nhiệt và bị cảm nặng).
Những người may mắn khi gặp hành Hỏa sẽ cát lợi, thịnh vượng trong thời gian này, tâm lý, sức khỏe họ rất ổn, sự nghiệp, tài vận hanh thông, thăng tiến. Một số người kỵ hành Hỏa có thể ảnh hưởng tới sức khỏe, tâm lý không được ổn, công việc và tài vận khó khăn, dễ nổi giận, cáu gắt, ức chế, mâu thuẫn với người xung quanh.
Trong lao động sản xuất, các ngành xây dựng giai đoạn này thường không gặp thuận lợi vì thời tiết nắng nóng, lại thường có mưa, ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả của công việc. Nếu bạn đang có ý định xây sửa, làm công trình thì không nên chọn mùa này mà nên làm vào mùa khô sẽ hiệu quả hơn.
Hạ chí đánh dấu sự khởi đầu chính thức của mùa hè theo Dương lịch. Đây cũng là thời điểm diễn ra nhiều lễ hội ở phương Tây như: Lễ hội vòng tròn đá Stonehenge, lễ hội Sankt Hans Aften của Đan Mạch, lễ hội Litha của đạo Wicca, một trong tám lễ hội Sabbat của những người theo đạo đa thần giáo kiểu mới (neopagan)…